Het carnaval van Venetië is wereldberoemd. Deels vanwege de karakteristieke Venetiaanse maskers die hand in hand gaan met het festival, deels vanwege het feit dat het carnaval van Venetië een van de oudste carnavals ter wereld is. Het carnavalsfeest duurt 12 dagen. Het eindigt altijd op vastenavond, de dag voor Aswoensdag. In de praktijk komt het erop neer dat het festival vaak begin februari plaatsvindt. Dat is ook in Nederland zo. In Nederland duurt carnaval echter 3 dagen.
De geschiedenis van het carnaval van Venetië
Waarschijnlijk is het carnavalsfeest begonnen in het jaar 1162 (zie geschiedenis van Venetië). Het was het jaar dat de republiek Venetië een overwinning op de Patriarch of Aquileia had behaald. Mensen begonnen op straat spontaan met dansen, het was het begin van het carnaval van Venetië. Hoewel het in het begin een meer besloten karakter had, werd het een officieel feest in de renaissance. Het werd beroemd in de rest van de wereld. In de zeventiende eeuw werd het vooral een manier om het prestigieuze imago van Venetië in de rest van de wereld te redden. Venetië speelde op het Europese toneel namelijk nauwelijks nog een rol van betekenis. In de achttiende eeuw was Venetië helemaal niets meer. Ook toen stond het festival voor plezier, voor de Venetianen was het echter een andere manier om de ellende van de toenmalige tijd even te vergeten.
Na Napoleon: het verboden festival
In het jaar 1797 werd Venetië veroverd door Napoleon. Het ooit zo machtige Venetië had niet eens meer controle over de eigen stad. Om het drama compleet te maken verbood de toenmalige Oostenrijkse koning het hele festival. Het dragen van maskers werd helemaal verboden. Het carnaval van Venetië raakte steeds meer op de achtergrond. In de tweede helft van de negentiende eeuw was Venetië inmiddels onderdeel van het koninkrijk Italië. Het festival keerde langzaam terug, hoewel dit nog niet het massale volksfeest was die het ooit was geweest. In 1979 besloot de Italiaanse overheid om het carnaval van Venetië nieuw leven in te roepen. Het was een goede zet van de Italiaanse regering; er komen jaarlijks zo’n 3 miljoen toeristen op het carnaval van Venetië af.
De soorten maskers
De maskers zijn altijd een belangrijk onderdeel geweest van het Venetiaanse carnaval. Traditioneel gezien mochten mensen de maskers dragen tussen 26 december en het begin van carnaval. Later werd het ook toegestaan om maskers te dragen van 5 oktober tot en met kerst. Mensen konden zich dus een groot deel van het jaar achter een masker verschuilen. Zo werden maskermakers belangrijke personen in de Venetiaanse cultuur.
De echte maskers zijn gemaakt van leer, porselein of glas. Dit zijn maskers van hele hoge kwaliteit. Tegenwoordig worden er ook veel maskers van lage kwaliteit gemaakt door vooral Amerikaanse bedrijven. Het zorgt ervoor dat het historische vakmanschap van de maskermaker langzaam aan het verdwijnen is. Toch is er vandaag de dag ook nog behoefte aan maskers van hoge kwaliteit. Er zijn namelijk verschillende soorten maskers. Behalve de drie hieronder genoemde maskers zijn er nog heel veel variaties hierop, evenals compleet andere maskers.
Het Colombina masker
Het Colombina masker is misschien wel de bekendste. Het is eigenlijk een half masker. Het bedekt enkel de ogen, neus en het bovenste deel van de wangen van de drager. Vaak is het versierd met goud, zilver, kristallen en veren. Het kan bevestigd worden aan een stok, maar dan moet je hem continu bij je gezicht houden. Je kunt hem ook met een lintje vastbinden. Het Colombina masker is geen historisch masker. Er zijn namelijk geen historische schilderijen bekend waar de Colombina op staat afgebeeld.
Het Bauta masker
De Bauta is een masker dat het hele gezicht bedekt. Het is vaak wit van kleur. Hij kenmerkt zich door een overprominente neus, een hoekige kaaklijn, een uitstekende kin en geen mond. Door de kin die naar voren uitsteekt kon je gewoon praten, iets eten of drinken zonder het masker af te hoeven doen. Op die manier kon je je anonimiteit waarborgen. Vaak ging het Bauta masker samen met een zwarte or rode cape, en een tricorn hoed. Het masker werd meestal gedragen door mannen.
Hete Medico della Peste masker
Het meest bizarre masker is misschien wel de Medico della Peste. De vertaling van dit masker is ‘de plaag-dokter’ en dat is niet zonder reden. Het masker heeft een lange snavel, vaak wit en heeft een holle bek. Verder zijn er nog twee kijkgaten die bedekt zijn met kristallen schijven. Het geeft de drager een bebrild effect. De ‘uitvinder’ van dit masker is de 17e eeuwse Franse arts Charles de Lorme. Hij gebruikte het Medico della Peste masker bij de behandeling van slachtoffers van de pest. De artsen die het voorbeeld van de Franse dokter volgden, droegen vaak ook een zwarte hoed en een lange zwarte mantel. Ze hoopten dat witte handschoenen, een stok en het masker genoeg zouden zijn om zelf niet besmet te worden met de ziekte. Het is niet helemaal bekend hoe dit masker vervolgens bij het carnaval van Venetië terecht is gekomen. Wel bekend is dat het masker vaak samen gaat met de gehele kledingstijl van de arts.